Deep Democracy

De Lewis methode van Deep Democracy is een beproefde èn revolutionair nieuwe methode voor:
– effectieve en inclusieve besluitvorming
– het herkennen en ombuigen van weerstand tot een waardevolle bijdrage aan teamontwikkeling
– het ontwikkelen van (dienend) leiderschap.

De methode is ‘democratisch’ omdat alle stemmen er toe doen, niet omdat er over alles wordt gestemd. Juist de uitvoering van autocratisch (door de manager) genomen besluiten, is bijzonder gebaat bij deze praktische facilitatietechniek.

Deep Democracy is een verrijking voor wie:
– samenwerking faciliteert (managers, leiders, bestuurders)
– oprecht ieders mening en inzicht daarin zoekt
– een betrokken bijdrage verwacht bij de uitvoering en implementatie van genomen beslissingen.

Alles draait om het creëren van een omgeving die voldoende veilig is voor de afwijkende mening om achtereenvolgens gezocht, geuit, gehoord en verspreid te worden. Dat klinkt eenvoudiger dan het in de praktijk is. Er zijn vijf stappen:

1.    Verzamel alle invalshoeken
2.    Zoek actief naar afwijkende meningen of, meer algemeen, naar de “nee”
3.    Zoek ondersteuning voor de afwijkende meningen

• Neem een besluit

4.    Voeg de wijsheid van de minderheid toe aan het meerderheidsbesluit

• Als de stappen 1 t/m 4 onvoldoende zijn om tot een door iedereen gedragen besluit te komen)

5.    Conflictresolutie

Deze stap gaat over meer dan iedereen uitnodigen om mee te doen aan de discussie.
Het daadwerkelijk, merkbaar, niet alleen bij jezelf maar ook in de groep, ruimte maken voor alle meningen vraagt de nodige vaardigheden; luisteren, het herkennen en corrigeren van vermijdende communicatievormen, vergaande neutraliteit en het loskoppelen van meningen en personen. Deep Democracy biedt een aantal werkvormen die dit proces effectief ondersteunen.

“Ik hoor X, ik hoor Y, is er iemand met een ander gezichtspunt? Welke kant van de zaak is nog niet aan de orde geweest? Hebben we alles wat relevant is meegenomen?”
Deze stap gaat over het creëren van veiligheid. De veiligheid die nodig is voor het kunnen ‘lastig zijn’. Voor het kunnen inbrengen van argumenten waarop anderen mogelijk niet zitten te wachten. Gezichtspunten die vertragen, compliceren of extra kosten meebrengen. Overwegingen die voortkomen uit andere drijfveren dan die in de groep dominant zijn (‘stokpaardjes’).

Door het zoeken (en vinden) van steun voor de afwijkende mening wordt het veiliger om deze te uiten. Mensen ervaren dat ze lang niet zo alleen staan in een mening als dat ze vaak denken. Wie zich verschuilt in de discussie wordt gestimuleerd om ook zijn of haar mening te geven. Kenmerkende vragen zijn: “Wie herkent dit? Wie heeft een vergelijkbaar idee of gevoel?”

Stem na stap 1 t/m 3 over de voorstellen en volg de meerderheid. Het hier genomen besluit staat vast en kan alleen nog worden verrijkt met de wijsheid van de minderheid (zie stap 4). In een zakelijke context kan het besluit ook worden genomen door de verantwoordelijke manager. Het nemen van het besluit zelf is niet een van de vijf stappen van Deep Democracy.

Het aardige is dat er zich bij de voorgaande 3 stappen regelmatig een moment voordoet waarbij de groep, nog voor er sprake is van een stemming of ander beslismoment, voor iedereen zichtbaar tot overeenstemming komt en er dus op dat moment vanzelf een besluit wordt genomen.

“Het spijt me dat je voorkeur niet doorgaat. Wat heb je nodig om mee te gaan met het besluit?”

De cruciale vraag. Het besluit zelf staat niet ter discussie; het kan worden aangevuld, verrijkt, verbeterd. Deze stap wordt afgesloten door nogmaals te stemmen over het eerder al gekozen voorstel, nu aangevuld met de inbreng van de minderheid.

Na afronding van deze stap zijn alle relevante zaken aan de orde geweest en ligt er een afgewogen en volledig ondersteund besluit. De betrokkenen vertonen bij de uitvoering geen sabotagelijngedrag.

Deze fase kan makkelijk de indruk wekken van een poldercompromis. Niets is minder waar. Bij een compromis geeft elke partij een deel van zijn wensen op. Bij Deep Democracy is er een eenduidig besluit waarvoor (door verrijking) bij iedereen buy-in wordt verkregen.

Deze stap komt aan de orde wanneer de stappen 1 t/m 4 niet tot een door iedereen gedragen besluit leiden. Onuitgesproken zaken in de groep (de onderstroom) staan een effectieve besluitvorming in de weg.

Stap 5 is een verzameling technieken om deze onderstroom zichtbaar te maken; om te zeggen wat daadwerkelijk gezegd moet worden. Zoals steeds worden daarbij rollen, opinies en ideeën losgekoppeld van personen. Hierdoor wordt het mogelijk om de waarde van elk argument afzonderlijk te ervaren.

De toepassing varieert van het adresseren van verschillen van mening zodra deze zich voordoen tijdens stap 1 t/m 4, tot het bespreekbaar maken van decennialang tussen hele bevolkingsgroepen gegroeide spanningen en conflicten. Dit laatste is de setting waarbinnen Deep Democracy is ontstaan en haar waarde uitgebreid heeft bewezen.